October 31, 2025
تصور کنید جنگلهای بارانی آمازون، که زمانی مملو از تنوع زیستی بودند، اکنون در شعلههای بیامان آتش میسوزند و جای خود را به مراتع بیحاصل گاوها میدهند. این یک صحنه فیلم آخرالزمانی نیست، بلکه یک واقعیت تلخ است که امروزه در حال وقوع است. آمازون با تهدیدهای بیسابقهای روبرو است و دامداری ناپایدار به عنوان مقصر اصلی ظاهر میشود.
یک گزارش اخیر صندوق جهانی حیات وحش (WWF) نشان میدهد که دامداری در مقیاس بزرگ، بر اساس تحقیقات همتا (Nepstad et al. 2008)، 80٪ از جنگلزداییهای فعلی را در سراسر کشورهای آمازون به خود اختصاص داده است. نگرانکنندهتر اینکه، جنگلزدایی مرتبط با دامها سالانه 340 میلیون تن کربن آزاد میکند - معادل 3.4٪ از انتشار جهانی - که به طور قابل توجهی تغییرات آب و هوایی را تشدید میکند.
فراتر از جنگلزدایی مستقیم، دامداری باعث آسیبهای اکولوژیکی آبشاری میشود. این گزارش نشان میدهد که چگونه چرا افزایش خطر آتشسوزی را افزایش میدهد و در عین حال با فرسایش خاک، رسوبگذاری و آلودگی آلی، رودخانهها و اکوسیستمهای آبی را تخریب میکند و باعث تسریع در زوال جنگلهای بارانی میشود.
برزیل 88٪ از گلههای گاو آمازون را در خود جای داده است و پس از آن پرو و بولیوی قرار دارند. سیستمهای چراگاههای گسترده و کمبازده در این منطقه غالب هستند و معمولاً کمتر از یک واحد حیوانی در هر هکتار نگهداری میکنند. این مدل ناکارآمد، ضایعات زمین و تخریب محیط زیست را تشدید میکند.
در هر فصل خشک (مه تا سپتامبر)، برزیل به دلیل آتشسوزیهای گسترده در سرخط خبرهای بینالمللی قرار میگیرد - بسیاری از آنها عمداً برای پاکسازی زمین برای کشاورزی معیشتی و مراتع گاوها ایجاد میشوند. تحقیقات نشان میدهد که کانونهای آتشسوزی جنگلها تقریباً سه برابر شده است و از 16000 به 42000 در سال بین سالهای 2000-2002 (Barreto et al. 2005) افزایش یافته است و راه را برای گسترش مراتع هموار میکند.
یک واکنش زنجیرهای نگرانکننده زمانی رخ میدهد که کشاورزان سویا بعداً این زمینهای گاو را به دست میآورند و دامداری (و جنگلزدایی) را به مناطق بکرتر سوق میدهند. این حرکت مرزی مداوم، بقای جنگلهای بارانی را تهدید میکند.
گله گاو آمازون برزیل از 90 میلیون (IBGE 2022) فراتر میرود و مراتع 200 میلیون هکتار را پوشش میدهند - معادل کل مساحت اروپای غربی. تولید گوشت گاو همچنان به منابع زیادی نیاز دارد و به 16 کیلوگرم غلات و 15000 لیتر آب در هر کیلوگرم نیاز دارد.
ماریا سیلوا، مدیر برنامه آمازون WWF، گفت: «آینده آمازون به استفاده پایدار از زمین بستگی دارد. ما باید دامداری سنتی را به شیوههای سازگار با محیط زیست تبدیل کنیم تا از این اکوسیستم حیاتی محافظت کنیم.»
با توجه به اینکه دامداری باعث جنگلزدایی و آسیبهای اکولوژیکی میشود، راهحلهای جامع شامل دولتها، مشاغل و مصرفکنندگان به طور فوری برای حفاظت از آمازون مورد نیاز است - بحرانی با پیامدهای جهانی برای آب و هوا و تنوع زیستی.